1938 අප්‍රේල් 18 වැනි දා උපන් අදිකාරි ආරච්චිගේ අභයසිංහ සූරීහු කුලියාපිටි මැදි විදුහලෙන් පාසල් අධ්‍යාපනයත් පේරාදෙණි සරසවියෙන් හා යෝර්ක් සරසවියෙන් හා උසස් අධ්‍යාපනයත් ලැබූ හ. පේරාදෙණි විශ්වවිද්‍යාලයයේ දී ශාස්ත්‍රවේදී (ගෞරව) උපාධි පාඨමාලාව සඳහා ප්‍රධාන විෂයය ලෙස සිංහලත් උපවිෂයය ලෙස පාළිත් හදාළ ඔහු තුමූ ආචාර්ය ම. ව. සුගතපාල ද සිල්වා සූරීන් ඇසුරින් වාග්විද්‍යාව කෙරෙහි නැමීගත් හ. සුගතපාල ද සිල්වා සූරීන් ගේ අධීක්ෂණය යටතේ 1973 දී ඔවුන් සිදු කළ 'සිංහල භාෂාව පිළිබඳ පදිමවිචාරාත්මක අධ්‍යයනය' (A Morphological Study of Sinhalese) සඳහා එංගලන්තයේ යෝර්ක් විශ්වවිද්‍යාලයය ඔවුනට දර්ශනසූරී උපාධිය පිරිනැමී ය. අනතුරු වැ මවුබිමට පැමිණි අභයසිංහ සූරීහු කැලැණි සරසවි සිංහල අධ්‍යයනාංශයේ ආචාර්ය මණ්ඩලයේ සේවයට එක් වූවාහු කිහිප විටක් ම එහි ප්‍රධාන ධුරය ද හෙබැවූ හ.
ව්‍යාකරණයත් වාග්විද්‍යාවත් කෙරෙහි වෙසෙස් ඇල්මක් තුබුණු අභයසිංහ සූරීන් සම්පාදනය කළ 'සිංහල භාෂාවේ සරල වාක්‍ය විභාගය' (1990), 'සිංහල භාෂාවේ සංකීර්ණ වාක්‍ය විභාගය' (1992), 'ව්‍යාඛ්‍යාන සහිත සිදත් සඟරාව' (1998) යන භාෂා ශාස්ත්‍රීය කෘති ද සේවාර්ජිත මහාචාර්ය ආර්. එම්. ඩබ්ලියු. රාජපක්ෂ සූරීන් සමඟ එක් වැ සංස්කරණය කළ භාෂා විඥාන 1 (1989), භාෂා විඥාන 2 (1992), භාෂා විඥාන 3 (2004) යන භාෂා ශාස්ත්‍රීය සංග්‍රහ ද ඔවුන් ගේ භාෂා ශාස්ත්‍රීය සම්ප්‍රදානය මොනොවට පළට කරයි. මීට අමතර වැ උපාධි පාඨමාලා සඳහා නිර්දිෂ්ට 'බුත්සරණ' (තෝරාගත් කතා), 'පරෙවි සන්දේශය', 'භූරිදත්ත - විධුර - වෙස්සන්තර ජාතක' යන සම්භාව්‍ය සාහිත්‍ය කෘති ද අභයසිංහ සූරීන් ගේ සැකැස්මෙන් නොයෙක් විටැ පළ විය. අප ගේ මේ ඇගැයුම සඳහා පාදක වන්නේ ඔවුන් ගේ භාෂා ශාස්ත්‍රීය කෘති කිහිපයක් පමණි.
අභයසිංහ සූරීන් ගේ ප්‍රකාශිත කෘති සමුදායය අතුරින් 'ව්‍යාඛ්‍යාන සහිත සිදත් සඟරාව' (1998) ඔවුන් ගේ මහාකෘතිය (masterpiece) ලෙස සැලැකීමේ වරදෙක් නො වේ. ඒ වනාහි විසි පස් වසක් සරසවි සිසුනට සිදත් සඟරාව ඉගැන්වීමෙන් ද ප්‍රවිවේකී වැ සිංහල පද්‍ය භාෂාව අධ්‍යයනය කිරීමෙන් ද අභයසිංහ සූරීන් පාදාගත් නැණ මිණි නිදහන යි. කව්සිළුමිණි කුසදාව, මුවදෙව්දාව, සසදාව යන සිංහල ගී පොත් තුනෙහි බසත් සීගිරි ගී බසත් විමැසිල්ලෙන් හදාරා සිදත් සඟරාවෙහි පැනෙන වියරණ විදි එකී සිංහල පද්‍යවල භාෂාව විග්‍රහ කිරීමෙන් සපයාගෙන ඇති බව ඔහු තුමූ නිදසුන් දක්වමින් පෙන්වා දෙති. එබැවින් සිංහල පද්‍ය භාෂාවට පරිමිත ව්‍යාකරණයක් වන සිදත් සඟරාව සමස්ත සිංහල භාෂාව විෂයයෙහි විස්තරාත්මක සප්‍රමාණතාවකින් (explanatory adequcy) යුක්ත නොවීම අරුමයක් නොවන බව අභයසිංහ සූරීහු පෙන්වා දෙති. පැදි බසෙහි වියරණය පිඬු කළ පොතෙකින් සමස්ත සිංහල භාෂා ප්‍රයෝගය ඉගැනීමට හෝ ඉගැන්වීමට හෝ හැකියාවෙක් නැත.
අභයසිංහ සූරීන් ගේ 'ව්‍යාඛ්‍යාන සහිත සිදත් සඟරාවේ' විශේෂත්වය වන්නේ එයින් සිදත් සඟරාවේ අඳුරු තැන්වලට එල්ල වන වාග්විද්‍යා ප්‍රභාධාරාව යි. සිදත් සඟරාවේ විභක්ති විග්‍රහය මීට එක් නිදසුනෙකි. සිදත් සඟරාව දක්වන නවවිධ විභක්ති විග්‍රහය අධික බවට තර්ක කෙරෙමින් විභක්තිවල කාර්යාර්ථ (functional nuances) නො තකා හැර හුදු රූපීය සාම්‍යය (formal similarity) අනුව සිංහල විභක්ති පද්ධතිය විභක්ති හයකට ඌනනය කළ කුමාරතුංග මුනිදාස සූරීන් ගේ ප්‍රවේශය විවේචනය කරන අභයසිංහ සූරීහු කාර්යාර්ථ අනුව විභක්ති නවයක් දැක්වූ සිදත් සඟරා විග්‍රහය නිදොස් බවට කරුණු දක්වති (පි. 166). අර්ථය සංස්ථිතික වාග්විද්‍යාවට අගෝචර යැ යි වාග්විද්‍යාඥයන් සිතූ විසි වැනි සියවස මුල් භාගයේ උත්පන්න වූ රූපීය ව්‍යාකරණය (formal grammar) අනුයමින් කුමාරතුංග සූරීන් කළ විභක්ති විග්‍රහයට වඩා සිදත් සඟරාව දක්වන විභක්ති විග්‍රහය කාරක ව්‍යාකරණය (case grammar) අනුවැ වඩාත් පරිපූර්ණ බව අභයසිංහ සූරීහු තර්ක කෙරෙති. මේ වනාහි සිංහල භාෂාධ්‍යයනයෙහි ව්‍යාවෘත කවුරුනුත් අවධානයට ගත යුත්තෙකි.
සිංහල භාෂාවේ විභක්ති විග්‍රහය පිළිබඳ අභයසිංහ සූරීන් ගේ වැදැගත් ම අදහස් පැනෙන්නේ ඔවුන් ගේ අප්‍රකාශිත දර්ශනසූරී උපාධි නිබන්ධය වන 'A Morphological Study of Sinhalese' කෘතියෙහි ය. ජනක වාග්විද්‍යාව (generative linguistics) යටතේ සී. ජේ. ෆිල්මෝර් (C. J. Fillmore) ඉදිරි පත් කළ කාරක ව්‍යාකරණය (case grammar) අනුයමින් සිංහල විභක්ති පද්ධතියේ අගාධ සංස්ථිතිය (deep structure) හා පෘෂ්ඨීය සංස්ථිතිය (surface structure) සම සැලැකිල්ලට ගෙන ඇති අභයසිංහ සූරීහු විභක්තිවල සියලු කාර්යාර්ථ අනුවැ සිංහල විභක්ති පද්ධතිය විබත් සොළොසක් දක්වා ව්‍යාප්ත කෙරෙති. මේ වනාහි සිංහල විභක්ති පිළිබඳ අධ්‍යයනය කළ විශ්‍රාමික මහාචාර්ය තිස්ස ජයවර්ධන සූරීන් ගේ 'Case in Sinhalese' (1971) නම් අධ්‍යයනයට ද වඩා පියවර කිහිපයෙකින් ප්‍රගාමි වූවෙකි. සිංහලයේ භාව කාරකය (stative voice) හෙවත් උක්ත රහිත සංස්ථාන (subjectless constructions) හරි හැටි විග්‍රහ කොටගැනීමට අපොහොසත් වැ ඒ ද උක්ත විභක්තියක් සේ දැක්වීමෙන් මඳක් දෝෂත්වයට පත් වැ ඇතත් අභයසිංහ සූරීන් ගේ විභක්ති විග්‍රහය ප්‍රශංසාර්හ වේ.
සිදත් සඟරා කර්තෘවරයා කාරක විග්‍රහ කිරීමේ දී ඒ සඳහා විභක්ති ඇසුරු කොට තිබීම කුමාරතුංග සූරීන් ඈ බොහෝ නූතන ව්‍යාකරණඥයන් ගේ විවේචනයට ලක් වැ ඇතත් විභක්ති ඇසුරින් කාරක දැක්වීම වනාහි විභක්ති අර්ථය (case meaning) කාරකය ලෙසත් විභක්ති රූපය (case form) විභක්තිය ලෙසත් වටහාගෙන සිදත් සඟරා කර්තෘවරයා කළ වැඩක් බව අභයසිංහ සූරීහු පෙන්වා දෙති. මේ වනාහි සී. ජේ. ෆිල්මෝර් සූරීන් ගේ කාරක ව්‍යාකරණයෙහි පදනම යි. ඔවුන් 'deep case' සහ 'surface case' යනුවෙන් විග්‍රහ කරන්නේ කාරක සහ විභක්ති අතර ඇති මෙකී අර්ථ-රූප සම්බන්ධය (meaning - form relationship) යි. සංස්කෘත ව්‍යාකරණයෙහි පවා නොපැනෙන මේ සම්බන්ධය සිදත් සඟරාවේ ස්වාධීන ලක්ෂණයෙකි. සී. ජේ. ෆිල්මෝර් සූරීන් කරක ව්‍යාකරණ සිද්ධාන්තය ගොඩ නැඟීමේ දර්ශනය ලද්දේ ජේම්ස් ද අල්විස් සූරීන් ගේ සිදත් සඟරා ඉංගිරිසි පරිවර්තනය කියැවීමෙන් දෝ හෝ යි අභයසිංහ සූරීහු ශංසය උපදවති (පි. 303). මේ වනාහි භාෂාධ්‍යයනයෙහි උනන්දු පශ්චාදුපාධි මට්ටමේ පර්යේෂකයකුට හඹා යා හැකි පිරියෙසුම් ගැටලුවෙකි.
සිංහල සමාස පිළිබඳිනුදු අභයසිංහ සූරීන් ගේ වැදැගත් විග්‍රහයෙක් වෙයි. විභක්ති සමාස (case compounds) යනුවෙන් සිදත් සඟරාව විග්‍රහ කරන කිරිබත්, පොල්තෙල්, වැව් වතුර, මුහුදු මාළු ඈ සමාස වනාහි හුදු විභක්තියක ලෝපයෙන් සිද්ධ වූවක් නො ව වාක්‍යයක් නාම පාදයකට (nominal phrase) හැරැවීමෙන් ද එකී නාම පාදය විභක්ති ආදි ප්‍රත්‍යය ලෝපයෙන් කෝශීකරණයට (lexicalisation) ලක් කිරීමෙන් ද සිද්ධ වූ බව අභයසිංහ සූරීහු සිය දර්ශනසූරී උපාධි නිබන්ධයෙහි පෙන්වා දෙති (පි. 331). එනම් "කිරෙන් බත් උයනවා" යන වාක්‍යය "කිරෙන් උයන බත්" යනුවෙන් නාම පාදයකට පෙරැළී අනතුරු වැ විභක්ති ප්‍රත්‍යයය සහ අනතීත කෘදන්තය ලොප් වීමෙන් "කිරිබත්" යනුවෙන් නාම ප්‍රකෘති දෙකක අවම සංස්ථානයකට පත් වන බව යි. මේ වනාහි අන්තඃකේන්ද්‍රීය සමාසවල (endocentric compounds) අගාධ සංස්ථිතිය (deep structure) සහ ජනක ක්‍රියාවලිය (generative process) පිළිබඳ අගනා විග්‍රහයෙකි. සමාසයක් සහ එහි විග්‍රහ වාක්‍යය අතර සම්බන්ධය මෙයින් වඩාත් පැහැදිලි වේ. අභයසිංහ සූරීන් හැර අන් කිසිවකු මෙවැනි විග්‍රහයකට උත්සාහ දරා නැති බව අප ගේ නොවක් දැනුම යි.
සිංහල භාෂා විෂයයෙහි මේ සා ගම්භීර වාග්විද්‍යාත්මක අධ්‍යයන පර්යේෂණ සිදු කළ අභයසිංහ සූරීහු විශ්වවිද්‍යාලය සේවයෙන් විශ්‍රාම ගැනීමෙන් අනතුරු වැ අධ්‍යයන පර්යේෂණ කෙරෙන් ඈත් වී බුදු දහම අනුව පිළිවෙත් පුරමින් පින් දහම් රැස් කළ හ. ඒ හැම පිනක් ම ඔවුන් පැතූ ඉහළ ම ලොව්තුරු සුවය ලැබීමට හේතු වේ වා යි අපි ප්‍රාර්ථනය කෙරෙමු. අවසන් විසින් සිහි පත් කළ යුත්තේ, වත්මනැ කැලැණි සරසවි සිංහල අධ්‍යයනාංශයේ කටයුතු කරන අභයසිංහ සූරීන් ගේ ශිෂ්‍යානුශිෂ්‍ය පරම්පරාවට ස්වකීය ගුරු දේවයන් උදෙසා කළ හැකි උත්තරීතර ම ගුරු උපහාරය වන්නේ අභයසිංහ සූරීන් පෑ භාෂාධ්‍යයන මාර්ගය තව තව ද අන්වේෂණය කිරීම බව යි. ඒ සඳහා ඔහු තුමූ උත්සුක වෙත් වා!
[මේ ලිපිය සම්පාදනය කිරීම සඳහා ඒ. ඒ. අභයසිංහ සූරීන් ගේ ජීවන තොරතුරු ලබා දුන්, ඔවුන් ගේ අග්‍රශිෂ්‍ය, කැලැණි සරසවි සිංහල අධ්‍යයනාංශයේ විනේතෘ ජ්‍යේෂ්ඨ මහාචාර්ය නිමල් මල්ලවආරච්චි සූරීනට අප ගේ සාදර ස්තුතිය හිමි යි.]
- 2023 ඔක්තෝබර 25, බදාදා, 'අරුණ' ධාරා අතිරේකය
